Chcąc prowadzić sprzedaż napojów alkoholowych w Polsce należy uzyskać odpowiednie zezwolenie, zwane potocznie ,,koncesją”. Sprzedaż alkoholu bez wymaganych zezwoleń zagrożona jest karą grzywny, w określonych w ustawie przypadkach może wynieść do 500 000 zł.
Decydując się na sprzedaż napojów alkoholowych, należy złożyć określony wniosek do odpowiedniego organu. W zależności od tego, jaki alkohol zamierzamy sprzedawać i czy będzie to sprzedaż detaliczna, czy też hurtowa.
Zarówno w przypadku sprzedaży hurtowej, jak i detalicznej, zezwolenie wydaje się odrębnie na określone rodzaje alkoholu:
- o zawartości do 4,5% alkoholu oraz na piwo;
- o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu, z wyjątkiem piwa;
- o zawartości powyżej 18% alkoholu.
Wobec powyższego należy pamiętać, iż chcąc prowadzić sprzedaż wszystkich tych rodzajów napojów alkoholowych (np. piwo, wino, wódka), należy wystąpić o wydanie odrębnego zezwolenia na każdy z nich. W praktyce wzory wniosków zawierają te trzy wskazane wyżej kategorie, a przedsiębiorca jedynie oznacza we wniosku o wydanie jakiego zezwolenia się ubiega.
W przypadku sprzedaży hurtowej wniosek należy złożyć, bądź do marszałka województwa, w przypadku napojów alkoholowych o zwartości alkoholu do 18 %, bądź do ministra właściwego do spraw gospodarki, w przypadku napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18%.
Natomiast w sprzedaży detalicznej wniosek należy złożyć do wójta, burmistrza, prezydenta miasta, bez względu na rodzaj alkoholu wprowadzanego do sprzedaży. W przypadku sprzedaży detalicznej, we wniosku należy wskazać czy sprzedawany alkohol będzie spożywany na miejscu (gastronomia) czy też poza miejscem sprzedaży (sklep).
Miejsce złożenia wniosku powinno być zgodne z lokalizacją punktu sprzedaży. Przykładowo przedsiębiorca – restaurator z Krakowa, chcąc sprzedawać alkohol w lokalu, który otwiera w Warszawie, powinien złożyć wniosek do Prezydenta m. st. Warszawy.
Powyższe istotne jest z uwagi na to, iż ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, nakłada na gminę obowiązek określenia maksymalnej liczby wydawanych zezwoleń na prowadzenie sprzedaży każdego z rodzajów napojów alkoholowych (do 4,5 % w tym piwa, powyżej 4,5 % do 18% z wyjątkiem piwa, powyżej 18%), jak również określa limity zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych spożywanych w miejscu sprzedaży oraz poza punktem sprzedaży. Określenie limitów wydawanych zezwoleń ustalane jest w drodze uchwały.
Podobnie w drodze uchwały gmina, ustala zasady usytuowania miejsc sprzedaży i podawania alkoholu. Przykładowo może to być określona minimalna odległość od miejsc kultu religijnego, lub też szkół czy przedszkoli.
Wniosek o wydanie zezwolenia na hurtową sprzedaż napojów alkoholowych powinien zawierać:
- oznaczenie przedsiębiorcy;
- siedzibę i adres przedsiębiorcy;
- numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile przedsiębiorca taki numer posiada, oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP);
- adresy magazynów stacjonarnych dostosowanych do przechowywania napojów alkoholowych, o ile przedsiębiorca z takich magazynów korzysta;
- wnioskowany limit (limit dla zezwoleń na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych powyżej 18% alkoholu wynosi minimum 250 tys. litrów 100% alkoholu rocznie);
- wnioskowany termin ważności zezwolenia (napoje alkoholowe do 18% zawartości alkoholu – termin ważności zezwolenia nie dłużej niż 2 lata, napoje alkoholowe powyżej 18% zawartości alkoholu – termin ważności zezwolenia nie dłużej niż rok);
- oświadczenie o posiadaniu tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości w celach przechowywania napojów alkoholowych, których adresy zawarte są we wniosku zgodnie z pkt 4.
Wniosek o wydanie zezwolenia na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych powinien zawierać:
- oznaczenie rodzaju zezwolenia;
- oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres, w przypadku ustanowienia pełnomocników ich imiona, nazwiska i adres zamieszkania;
- numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile przedsiębiorca taki numer posiada, oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP);
- przedmiot działalności gospodarczej;
- adres punktu sprzedaży;
- adres punktu składowania napojów alkoholowych (magazynu dystrybucyjnego);
- do wniosku o wydanie zezwolenia należy dołączyć następujące dokumenty:
- dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu stanowiącego punkt sprzedaży napojów alkoholowych;
- zgodę właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku, jeżeli punkt sprzedaży będzie zlokalizowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym;
- decyzję właściwego państwowego inspektora sanitarnego o zatwierdzeniu zakładu.
Wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu wymaga wniesienia również stosownych opłat.
W przypadku sprzedaży hurtowej napojów alkoholowych opłata za wydanie zezwolenia dla przedsiębiorców występujących po raz pierwszy o wydanie zezwolenia oraz dla tych, których wartość sprzedaży w roku poprzedzającym wygaśnięcie zezwolenia nie przekroczyła 100 000 zł, wynosi 4000 zł. Kolejne opłaty są uzależnione od wartości sprzedanego alkoholu w roku poprzednim.
Za wydanie zezwolenia na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych opłaty wynoszą dla przedsiębiorców występujących po raz pierwszy o wydanie zezwolenia:
- 525 zł na sprzedaż napojów zawierających do 4,5% alkoholu oraz piwa;
- 525 zł na sprzedaż napojów zawierających powyżej 4,5% do 18% alkoholu, z wyjątkiem piwa;
- 2100 zł na sprzedaż napojów zawierających powyżej 18% alkoholu.
Opłaty te powinny być wnoszone na rachunek gminy w każdym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem w trzech równych ratach w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września danego roku kalendarzowego lub jednorazowo w terminie do 31 stycznia danego roku kalendarzowego. Opłaty dla przedsiębiorców występujących po raz kolejny o wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu, uzależnione są od wartości sprzedaży alkoholu w roku poprzednim.
Zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych jest zezwoleniem okresowym.
Okres na korzystanie z zezwolenia na sprzedaż hurtową alkoholu, wynosi:
- nie dłużej niż 2 lata w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych do 18 % alkoholu;
- nie dłużej niż rok w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 18% alkoholu.
Okres na korzystanie z zezwolenia na sprzedaż detaliczną alkoholu, wynosi:
- nie krócej niż 4 lata w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (gastronomia);
- nie krócej niż 2 lata w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży.
Przedłużenie ,,koncesji” wymaga złożenia kolejnego wniosku z odpowiednim wyprzedzeniem, tak by nie utracić możliwości kontynuowania tej sprzedaży. Również w przypadku kolejnych ,,koncesji” opłaty za korzystanie z zezwoleń naliczane są w zależności od ilości sprzedanego alkoholu w roku poprzednim.