Pomimo coraz korzystniejszych wyroków sądów powszechnych w sprawach roszczeń dochodzonych przez konsumentów w związku z zawartymi przez nich umowami kredytu indeksowanego/denominowanego CHF, nadal nie możemy mówić o jednolitej linii orzeczniczej.
Obecnie w treści wyroków mamy bowiem do czynienia z różnego rodzaju rozbieżnymi interpretacjami obowiązujących przepisów, co nasuwa następujące wątpliwości:
– czy klauzule indeksacyjne/waloryzacyjne wpływają na główne świadczenia stron, a zatem ich wyeliminowanie z treści umowy, pociąga za sobą nieważność całej umowy?
– czy też klauzule indeksacyjne/waloryzacyjne nie są powiązane z głównymi świadczeniami stron, a zatem po ich eliminacji umowa kredytu może wiązać strony w pozostałym zakresie?
Wątpliwości te są o tyle istotne, że wpływają one na żądania konsumentów zgłoszone w pozwach kierowanych przeciwko bankom.
Kolejną kwestią sporną w orzecznictwie pozostaje kwestia wzajemnych rozliczeń stron, w sytuacji unieważnienia umowy kredytowej. Obecnie bowiem spotykamy się z dwoma stanowiskami sędziowskimi w tym zakresie.
Pierwsze stanowi tzw. teorię dwóch kondykcji i wskazuje, iż roszczenie konsumenta wobec banku jest roszczeniem odrębnym od roszczenia banku wobec konsumenta.
Druga teoria zwana teorią salda, wskazuje iż na skutek unieważnienia umowy powstaje jedno roszczenie, stanowiące równicę spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wartość.
Rozważania Sądu Najwyższego mają dotyczyć również terminów przedawnienia roszczeń banku, w sytuacji uznania umowy kredytowej za nieważną bądź bezskuteczną, jak również mają rozstrzygnąć kwestię zasadności żądania jednej ze stron umowy wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę umowy.
Sąd Najwyższy ma również odpowiedzieć na pytanie: czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?
Wydaje się, iż ta kwestia została już rozstrzygnięta przez orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w sprawie C-260/18 z dnia 3 października 2019 roku w oparciu o art. 6 ust. 1 dyrektywny 93/13, aczkolwiek jak możemy się przekonać nadal nie jest ona wystarczająco jasna.
Wskazane wyżej zagadnienia są na tyle istotne, iż ich rozstrzygnięcie z pewnością wpłynie na formułowanie żądań konsumentów we wnoszonych przez nich pozwach, jak również jednoznacznie określi zakres roszczeń przysługujących bankom wobec ich klientów.